Mindfulness Temelli Bilişsel Terapi (MBCT) Nedir?
Mindfulness yaklaşımının bilişsel davranışçı terapi ekolü ile birleştirilmesi sonucu ortaya çıkan Mindfulness Temelli Bilişsel Terapi programı (Mindfulness Based Cognitive Therapy – MBCT) depresyonun tekrarlaması, kaygı, tekrarlayan olumsuz düşünceler, ruminasyon, stress gibi sıkıntılarla başa çıkabilmek için gerekli bakış açısı ve pratikleri kazandırır.
Depresyon ve kaygı bozuklukları kişinin hayat kalitesini etkileyen önemli rahatsızlıklardır. Daha önce depresyon geçirdiyseniz ve / veya ilaç kullandıysanız depresyonun tekrarlama ihtimali %50 kadar yüksek olabilir. Bu rahatsızlıkların tedavisinde ilaç ve terapi kadar iyi yaşam becerileri edinmek de önemlidir.
Mindfulness Temelli Bilişsel Terapi programı (Mindfulness Based Cognitive Therapy – MBCT) 2002 yılında Mark Williams, Zindel Segal ve John Teasdale adlı bilim insanları tarafından Oxford Üniversitesi bünyesinde geliştirilmiş bir grup programıdır. MBCT programında Aaron Beck tarafından geliştirilen ve en yaygın kullanılan psikoterapi ekollerinden biri olan Bilişsel Davranışçı Terapi protokolü ile Mindfulness Temelli Stres Azaltma programı protokolü beraber kullanılmış olup bu programın ilk çıkış amacı depresyonun tekrarlamasını engellemektir. Daha sonra bu programın kaygı üzerinde de etkili olduğunu ortaya koyulmuştur. Bugünkü hali ile MBCT programı depresyonun ve kaygının tedavi protolokünde yeri olan bir psikoeğitim müdahalesidir.
Prof. Dr. Mark Williams ve çalışma arkadaşları depresyonun tekrarlamasını önlemek için bir terapi protokolü üzerinde çalışırlarken Jon Kabat-Zinn’in Mindfulness Temelli Stres Azaltma (MBSR) programını incelemiş ve bu programdaki özellikle de “düşüncelerle araya mesafe koymak, düşüncelerin peşine takılıp gitmemek” noktasını depresyonun tekrarlamasını önlemek için bir esas olarak almışlardır. MBCT kuramına göre depresyonun tekrarlaması ya da kaygı bozukluklarının kötüleşmesi kişinin duygu durumu ve düşüncelerinin sarmal halinde birbirini etkilemesi ve olumsuza doğru gitmesi sonucu ortaya çıkar. Kişinin kendi duygu durumunu ve düşünceleri dışarıdan bir gözlemci gibi tarafsız bir şekilde gözlemleyebilmesi, sarmalın erken safhalarında kendisinin farkında olmasını sağlar ve böylece kişi duygu durumunu düzenleyecek müdahalelerde bulunabilme fırsatını yakalar.
MBCT programının farklı varyasyonları başka durumlar için de kullanılmaktadır. Bunlardan en yaygın olanları kanser hastaları ve yakınları için MBCT – Cancer, genel populasyona yönelik MBCT – Life, oturum seansları daha kısa olan Çılgın Bir Dünyada Huzur Bulmak Programlarıdır.
MBCT programı hakkındaki araştırmaları Oxford Üniversitesi MBCT ve mindfulness araştırma sayfasında bulabilirsiniz.
Mindfulness Temelli Bilişsel Terapi (MBCT) Programı
MBCT programı, depresyonun ve kaygının tedavi protolokünde yeri olan bir psikoeğitim müdahalesidir.
MBCT programı belirli bir akışa göre ilerler ve her hafta için üzerinde konuşulacak konular ve yapılacak egzersizler tanımlanmıştır. Her derste teorik konu aktarımı, grup paylaşımları ve zihinsel ve bedensel egzersizler yapılır. Derslerin sonunda evde kendi başınıza yapmak üzere ev ödevleri ve ses kayıtları verilir. Her oturumun bir teması ve o temaya uygun egzersizleri vardır. Hafta hafta içerik aşağıdaki gibidir:
1. Oturum: Farkındalık ve otopilot
2. Oturum: Zihnin içinde yaşamayı anlamak
3. Oturum: Dağınık zihni toparlayabilmek
4. Oturum: Zorlandığımız alanları anlamak
5. Oturum: Kabul etmeyi, izin vermeyi öğrenmek
6. Oturum: Düşünceler gerçek değildir, peşlerine takılmadan durabilmek
7. Oturum: Kendine iyi bakmayı öğrenmek
8. Oturum: Eğitimde öğrendiklerini hayata taşımak
6. ve 7. oturumlar arasında Sessizlik Günü yapılır.
Bilinmesi gereken önemli bir nokta şudur ki her 8 haftalık mindfulness programı aynı değildir ve Mindfulness Temelli Bilişsel Terapi programı depresyon ve kaygı alanında deneyimli, tercihen ruh sağlığı uzmanı olan akredite mindfulness eğitmenleri tarafından verilebilir. Böylece programdan herkesin en üst düzeyde fayda alması sağlanır ve katılımcımların herhangi bir zarar görmeleri de engellenmiş olur.
İlgili Yazılar
